Hamilelik, yaklaşık olarak 280 günü kapsayan fizyolojik bir durumdur ve pek çok anne adayı bu dönemi rahat geçirir. Yani hamilelikleri günlük aktivitelerinde belirgin bir değişikliğe neden olmaz, ancak hamileliklerin yaklaşık olarak %15-20'sinde riskli durumlar ortaya çıkabilir ve bu da bazı kısıtlamalara neden olur. Eğer siz de riskli bir hamilelik geçiriyorsanız, muhtemelen doktorunuz yatak istirahatinizi önerecektir.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Aysun Güney: "Yatak istirahatini hastane şartlarında ya da evde yapılabilir. Bu istirahat yataktan çıkmamak şeklinde olabileceği gibi (Kesin yatak istirahati), zorunlu ihtiyaçlar ve kısa süreli de olsa oda içinde dolaşmaya, fiziksel yorgunluğu arttırmayacak işlerin yapılmasına izin verecek şekilde de olabilir. İstirahat süresi birkaç gün olabileceği gibi haftalar, hatta aylarca sürebilir." diyor. Bu süre de hamileliğinizdeki riskli durumunuza göre belirlenir. Ayrıca şunu da belirtmek isteriz ki, hamilelikte uzmanlar genellikle hipotansiyonu önlemek amacıyla, sol yan yatış pozisyonunu önerirler.
Düşük ve erken doğum
Hamileliklerde yatak istirahatini en sık gerektiren durumlar, düşük tehdidi ve erken doğum tehlikesidir. Genellikle kasık, karın ağrısı ve vajinal kanamanızla seyrederek, medikal tedavinizin yanı sıra fiziksel aktivitelerinizin de kısıtlanmasına neden olurlar. Yatak istirahatiniz ile bebeğinizin kasık bölgenize doğru yaptığını baskı azalır ve rahim ağzınıza olan basınç hafifler. Böylelikle düşük ve erken doğum gibi durumlarınızı bir ölçüde engelleyebilirsiniz. Ayrıca uzmanlar tarafından yatak istirahatinizin, rahim içi kan akımını arttırdığına inanılmaktadır. Daha önce tekrarlayan düşüğünüz varsa ya da erken doğum deneyimi yaşamışsanız, yatak istirahatiniz gene gerekebilir.
Rahim ağzı yetmezliği
Bir başka istirahat sebebi ise, rahim ağzı yetmezlikleridir. Önceden geçirmiş olduğunuz rahim ağzı ameliyatlarınız, doğuştan rahim anomaliniz ya da yapısal olarak rahim ağzınızda gevşeklik, erken açılma riskiniz varsa, rahim ağzınıza konabilecek dikiş tedavisinin yanı sıra yatak istirahatiniz de doktorunuz tarafından mutlaka önerilecektir.
Çoğul hamilelik
Çoğul hamileliğiniz varsa, yatak istirahatiniz önem kazanacaktır. Normalde sık olarak görülmemekle birlikte, kısırlık nedeniyle tedavi görmüş hasta grubunda çoğul hamilelik oranı son dönemlerde artmıştır. Böyle elde edilmiş bir hamileliğiniz var ise, bu döneminizdeki yatak istirahatiniz yararlı olacaktır. En azından tedaviniz sonrası hamilelik elde etmenizde yatarak dinlenmeniz, size psikolojik olarak rahatlama sağlayabilir.
Vajinal kanamalar
Hamileliğiniz sırasında gelişen vajinal kanamalarınızda istirahat etmeniz gerekir. Özellikle ilk 3 ayınızdan sonra ortaya çıkan kanamalarınızda plasenta (bebeğin eşi) ile ilgili problemler ortaya çıkabilir. Plasenta previa dediğimiz bu durumda, plasenta rahim ağzınızı kapatacak şekilde ön tarafa yerleşmiştir ve en küçük rahim kasılmanızda kanamaya eğiliminiz artar. Çoğunlukla bu kanamalardan önce ağrı hissetmezsiniz ve açık renk kırmızı, yoğun bir kanamayla karşı karşıya kalırsınız. Plasenta previa, ultrasonografi ile tespit edilir ve mutlaka yatak istirahatiniz önerilir.
Bebekteki gelişme geriliği
Anne karnındaki bebeğinizde gelişme geriliği tespit edilip, suyunun az olduğu görülürse, yatak istirahatiniz yararlı olabilir, çünkü istirahatin rahmin kanlanmasını arttırdığına inanılır.
Anne adayına dair hastalıklar
Anne adayına, yani size ait olan bazı hastalıklarda da kesin yatak istirahatiniz gerekebilir. Sıklıkla karşılaşılan durumlardan biri, hamilelikte ortaya çıkan hipertansiyondur. Yüksek tansiyonla beraber ayaklarınızda, ellerinizde ya da tüm vücudunuzda şişme ile idrarınızda albümin çıkmasıyla seyreden bu durum, hamilelik zehirlenmesi olarak da bilinir. Böyle bir durumda, genellikle hastane şartlarında bakıma alınırsınız ve medikal tedavinizin yanında, kesin yatak istirahatiniz doktorunuz tarafın önerilecektir.
Yine size ait olan sebeplerden biri, hamileliğiniz öncesinde var olan ya da hamileliğinizle ortaya çıkan diyabetinizdir. Ayrıca böbrek rahatsızlıkları ve astım gibi hastalıklarınız da hamileliğinizi yüksek riskli gruba sokar.
Yatak istirahatinin olumsuz yönleri
Uzun süreli yatak istirahatinizin, üzerinizde fiziksel ve duygusal yönden olumsuz etkilere yol açabileceği saptanmıştır. Kaslarınızda güçsüzlük, sırt ve bel ağrıları, gaz şikayetleri, bacaklarınızda şişme ve pıhtılaşmaya eğilim, iştahsızlık, kilo alımınızda azalma, çarpıntı, kabızlık gibi fiziksel yan etkileri üzerinizde görülebilir. Ayrıca depresyon, sinirlilik, uykusuzluk, korku, suçluluk, yalnızlık hissi gibi psikolojik yan etkileri ortaya çıkabilir. Uzun süreli yatak istirahatiniz, eşinizi de olumsuz etkileyebileceğini bilmelisiniz.
Öneriler
Yatak istirahati yaparken aşağıdakileri uygulamanız faydalı olacaktır.
• Yatakta bacak egzersizleri yapın.
• Kan dolaşımınızı rahatlatmak için yatakta bacaklarınızı kendinize doğru çekip uzatmaya çalışın.
• Ayaklarınızla bilekten öne doğru çekme hareketleri yapmaya gayret edin.
• Vücut ve ayak masajı yaptırın.
• Doktorunuzun izniyle ılık duş alın.
Not: Bu sürecinizde aile desteğiniz çok önemli olacaktır. Aile üyeleri beslenmeniz konusunda size yardımcı olmalı ve moral vermelidir.
